In april 2012 heeft Nederland het nieuwe belastingverdrag met Duitsland ondertekend. Het nieuwe verdrag is op 1 januari 2016 in werking getreden. In het nieuwe verdrag zijn een aantal zaken gewijzigd. Een van deze wijzigingen betreft de heffingsrechten over pensioenen. De gevolgen hiervan kunnen aanzienlijk genoemd worden.
Onder het oude verdrag werden private pensioenen afkomstig uit Nederland belast in het woonland. Is een belastingplichtige verhuisd naar Duitsland, dan werden deze private pensioenen dus belast in Duitsland. Het Duitse belastingstelsel kent een zeer mild regime voor private pensioenen. Slechts een klein deel van het pensioen wordt in de heffing betrokken. Het percentage dat in de heffing wordt betrokken, is afhankelijk van de leeftijd van de belastingplichtige bij het ingaan van het pensioen. Ontvangt een belastingplichtige pensioen vanaf zijn 65ste, dan wordt slechts 18% van de uitkering in de heffing betrokken.
Onder het huidige (nieuwe) verdrag is de heffingsbevoegdheid over private pensioenen in beginsel ongewijzigd gebleven. Als hoofdregel geldt nog steeds dat private pensioenen worden belast in het woonland. Hier bestaat echter een belangrijke uitzondering op. Wanneer de totale pensioenen tezamen meer dan € 15 000 euro bruto per jaar bedragen, verschuift het heffingsrecht naar het land van uitkering. De genoemde grens van € 15 000 is inclusief AOW. Het behoeft derhalve geen nadere toelichting, dat in veel gevallen het heffingsrecht over private pensioenen door het huidige verdrag naar Nederland is verschoven.
Uit eigen berekeningen is gebleken dat vooral voor hogere inkomens het nadeel aanzienlijk kan zijn. Belastingplichtigen die met hun inkomen in de hoogste belastingschijf vallen, worden het hardst getroffen. Het nadeel kan oplopen tot duizenden euro’s netto per jaar. De staatssecretaris heeft voor deze groep mensen getracht het leed enigszins te verzachten door middel van een overgangsregeling. Deze regeling zorgt er voor dat de overstap naar de huidige/nieuwe situatie meer geleidelijk verloopt.
De overgangsregeling zal gedurende zes jaren van toepassing zijn. In het huidige (nieuwe) verdrag is echter een jaar keuzerecht opgenomen. Dit houdt in dat belastingplichtigen na invoering van het verdrag nog een jaar lang het oude verdrag mogen toepassen. Gezien het belastingverdrag per 1 januari 2016 in werking is getreden, kan alleen voor het belastingjaar 2016 gebruik worden gemaakt van dit keuzerecht. Hier zal voor worden gekozen indien dit voor hen voordeliger is. Juist voor de belastingplichtigen die nadeel ondervinden van het huidige verdrag en het oude verdrag gunstig is, zullen gebruik maken van het keuzerecht.
De overgangsregeling bestaat naast het keuzerecht. De overgangsregeling kan – bij gebruik van het keuzerecht - nog slechts vijf jaren toegepast worden. De regeling ziet op een aangepast belastingtarief voor private pensioenen. Dit aangepaste tarief stijgt in de zes jaren met 5% per jaar. In het zesde jaar (2021) geldt een belastingtarief van 30%. Het zevende jaar geldt het reguliere belastingtarief volgens de Nederlandse inkomstenbelasting.
Uit berekeningen is gebleken dat in de meeste gevallen de overgangsregeling enkele jaren minder effect heeft dan de genoemde zes jaren. Voor inkomens belast in de tweede schijf heeft de overgangsregeling geen (noemenswaardige) effect. Voor de hogere inkomens belast in de derde en vooral vierde belastingschijf is gebleken dat de regeling maximaal vier jaar werkt. Daarna is het gemiddelde belastingtarief lager dan het gereduceerde tarief uit de overgangsregeling. Hierdoor levert het toepassen van de overgangsregeling in deze jaren geen voordeel op.
Vermeld dient te worden, dat veel gepensioneerden onder het oude belastingverdrag geen voordeel van de hypotheekaftrek genoten. Het loonde zich voor hen niet gebruik te maken van de keuzeregeling om aangemerkt te worden als binnenlands belastingplichtige. Onder het huidige (nieuwe) verdrag is hun gehele inkomen echter in Nederland belast, waardoor de hypotheekrenteaftrek wél tot voordeel kan leiden. Vanaf 2015 zijn de regels echter gewijzigd. Het bestaande keuzerecht is vervangen door de kwalificerende buitenlandse belastingplicht. Dit houdt in dat alleen wanneer 90% of meer van het inkomen in Nederland belast is, buitenlands belastingplichtigen in Nederland recht hebben op aftrekposten, zoals de hypotheekrenteaftrek, en heffingskortingen. Het in aftrek brengen van de hypotheekrente brengt een voordeel met zich mee en compenseert zo enigszins het nadeel van de hogere belastingdruk. Onderstaand voorbeeld illustreert dit.
Situatie: inwoner van Duitsland, AOW €13.500 en €50.000 bedrijfspensioen
Uit bovenstaande berekening blijkt dat voor de hogere inkomens de overgangsregeling slechts 3 jaren effect heeft. In sommige situaties kan de hypotheekrente er voor zorgen dat het nadeel enigszins beperkt wordt.
Bent u woonachtig in Duitsland en ontvangt u uw pensioeninkomsten uit Nederland en wilt u uw persoonlijke situatie beoordelen met een adviseur? Onze German Desk is dagelijks actief rondom het nieuwe belastingverdrag en de overgangsregeling hiervan. We kunnen voor u uitzoeken welk nadeel u ondervindt van het nieuwe belastingverdrag en of u gebruik kunt maken van de overgangsregeling. Daarnaast beantwoorden wij graag al uw overige vragen. Zo krijgt u een nauwkeurig beeld over welke gevolgen de nieuwe regels voor u hebben.
